‘Nederland dreigt achterop te raken met AI’

Na jaren van ontwikkeling in de luwte neemt Artificial Intelligence (AI) nu een grote vlucht. Hoe ziet u dat?
René Penning de Vries (RPdV): “De opkomst van AI kun je vergelijken met de uitvinding van de benzinemotor. Die veranderde de wereld door een enorme toename van paardenkrachten. Bij deze nieuwe sleuteltechnologie zien we dat nu met denkkracht.”
Paul de Krom (PdK): “Dat klopt. AI heeft grote potentie. Daarom moeten we meegaan in de ontwikkelingen om de Nederlandse economie concurrerend te houden.”

Waarom is het belangrijk om te investeren in AI?
RPdV: “We kunnen eigenlijk niet anders. Kijk maar naar de investeringen wereldwijd. De Verenigde Staten zullen in vijf jaar 24 miljard euro investeren in AI. China komt tot 9 miljard terwijl Europa het houdt bij ruim 2 miljard.”
Hans de Boer (HdB): “Kortom: we dreigen wereldwijd achterop te raken. Er ontstaat inmiddels wel een sense of urgency. We onderkennen dat we mee moeten in de ontwikkelingen.”
PdK: “AI biedt ook veel kansen op het gebied van zorg, duurzaamheid en concurrentiekracht van bedrijven. Maar dat vraagt om een samenhangende nationale aanpak, waarin talentontwikkeling, onderzoek en valorisatie elkaar versterken. Binnen de AINED-coalitie – een samenwerkingsverband van onder meer VNO-NCW , TopTeam ICT, TNO en NWO– hebben we gewerkt aan een eerste opzet voor een nationaal plan.”

De Verenigde Staten zien de ontwikkeling van AI als een zaak van het bedrijfsleven terwijl China mogelijkheden ziet om AI toe te passen om de samenleving te reguleren. Hoe staan Europa en Nederland erin? En kunnen we een rol spelen op het wereldtoneel?
HdB: “Nederland is te klein om alleen op te treden. Maar de EU is een grote markt met honderden miljoenen koopkrachtige consumenten. Dat betekent dat er wereldwijd rekening met ons wordt gehouden.”

PdK: “Dat biedt mogelijkheden om de toepassingen van AI in goede banen te leiden en privacy en ethische waarden beter te garanderen. Nederland heeft de kennis en cultuur om multidisciplinair tot verantwoorde innovatie te komen. Gepersonaliseerde gezondheidszorg is een goed voorbeeld. We beschikken over kennis over analyse van data met behoud van privacy, over AI-technologie voor gepersonaliseerde adviezen, over kennis van effectieve gedragsinterventies, over medische expertise en over noodzakelijke nieuwe businessmodellen. Voor meer autonome intelligente systemen gaat het om meaningful control, bijvoorbeeld door middel van ethische doelfuncties.”

Wat moeten we concreet doen om de kansen van AI te benutten?
PdK: “In Nederland werken overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen regelmatig samen bij het ontwikkelen en toepassen van innovaties. Die samenwerking in wat we de triple helix noemen, heeft z’n waarde al bewezen bij andere innovaties en dat kan ook nu weer het geval zijn.”

HdB: “En vergeet de consument niet. Ook die moet nadenken over waar zijn belangen liggen, nu platforms die gebruikmaken van AI steeds meer de vrije markt van vraag en aanbod dreigen te verstoren. Denk aan Google, Alibaba of Facebook: zij bouwen een monopoliepositie op als aanbieder van goederen.”

RPdV: “AI zal bijdragen aan welvaart en welzijn. Denk maar aan treinen die beter op tijd rijden, betere gezondheid of meer efficiency in productieketens. Maar dan moet je het inderdaad wel goed regelen, met name op het gebied van privacybescherming.”
PdK: “Gelukkig zijn er steeds meer technologische oplossingen waarmee data versleuteld en veilig gedeeld kunnen worden, zoals secure multi party computation. Dat is als het ware een gereedschapskist met meerdere dataversleutelingstechnieken, die meerdere partijen in staat stelt te rekenen aan data alsof ze een gezamenlijke database hebben. Daarin doet Nederland het goed.”

Lees verder over AI en het belang van samenwerking op tno.nl/ai