Landbouw, Water en Voedsel

Voor de laatste kennis en innovaties op het gebied van land- en tuinbouw, voeding en water kijkt de rest van de wereld vaak naar Nederland. Logisch, want de Nederlandse kennisinfrastructuur, de vooraanstaande positie van het bedrijfsleven en de nauwe samenwerking tussen bedrijven, kennisinstellingen en overheden levert al jaren prachtige innovaties op die antwoord geven op grote, maatschappelijke uitdagingen. Met de komst van de topsectoren – sectoren waar Nederland in uit wil blinken – heeft publiek-private samenwerking een extra boost gekregen.

Dat moet ook, want Nederland staat voor zulke grote maatschappelijke uitdagingen op het gebied van Landbouw, Water en Voedsel dat ze vragen om nog meer samenwerking. Door als overheid, bedrijfsleven en kennisinstellingen gezamenlijk op te trekken, en te investeren in kennisontwikkeling en innovatie, wordt een grote bijdrage geleverd aan de oplossing van maatschappelijke vraagstukken. Niet alleen in Nederland, maar ook in het buitenland. Samenwerking levert kansen op waarmee Nederland ook in de toekomst de kraamkamer blijft van slimme oplossingen voor vraagstukken in deze sector.

Cruciale rol voor ICT

ICT speelt een belangrijke rol bij het bedenken van innovatieve oplossingen voor de genoemde uitdagingen. Hierbij is de doorontwikkeling van een aantal zogeheten sleuteltechnologieën cruciaal voor het behalen van de zes missies van de kennis- en innovatieagenda. Sleuteltechnologieën zijn van belang binnen meerdere missies. Hierdoor is missie-overschrijdend coördinatie voor de ontwikkeling van deze technologieën essentieel om grote stappen te kunnen maken richting concrete toepassingen.

Actuele thema’s zijn bijvoorbeeld: Artificial Intelligence (inclusief Machine Learning), autonome robots, Big Data, digital twins, sensoren, mens-computerinteractie, genoomtechnologie, Bioinformatica en zaaizaadtechnologie. Een voorbeeld van een lopend project is het ontwerp van membramen om nanodeeltjes uit water te kunnen verwijderen, of het optimaal delen van data in de agrifood-sector, waardoor goed-gefundeerd beslissingen kunnen worden genomen voor teelt, verwerking en afzet.

Voor veel van de ondergenoemde missies is data-gebaseerde technologie beschikbaar. Het ontbreekt echter aan een ‘masterplan’, waardoor het delen van kritische data en ketenoptimalisatie niet goed op gang komt. Het werken aan een masterplan krijgt prioriteit. De Werkgroep landbouw & voeding (NLAIC) werkt samen op het gebied van Artificial Intelligence, bij Commit2Data (C2D) is er het Thema agrofood en op het gebied van blockchain wordt er samengewerkt aan toepassingen in de landbouw- en voedingsketen (DBC). Daarnaast wordt ICT ingezet voor monitoring en simulatie, bij precisielandbouw en het doen van betere voorspellingen over de beheersing van vraag en aanbod van water met behulp van data. Tot slot kunt u denken aan beter inzicht krijgen in relaties tussen voedsel en gezondheid, en het monitoren van dijken met behulp van sensoren.

Zes missies

In de kennis- en innovatieagenda (KIA) voor Landbouw, Voedsel en Water staat beschreven welke zes missies er zijn en hoe die gestalte krijgen. Het gaat om de volgende missies:

• Kringlooplandbouw
• Klimaatneutrale landbouw en voedselproductie
• Klimaatbestendig landelijk en stedelijk gebied
• Gewaardeerd, gezond en veilig voedsel
• Duurzame en veilige Noordzee, oceanen en binnenwateren
• Nederland best beschermde delta

In 2030 gebruikt de land- en tuinbouwsector substantieel minder grond- en hulpstoffen. Er wordt zo veel mogelijk waarde gehaald uit alle reststromen en eindproducten en de uitstoot van vervuilende en vermestende stoffen naar licht en grond- en oppervlaktewaarde is teruggebracht naar (bijna) nul. De land- en tuinbouw gebruikt robuuste rassen en teelsystemen. De voedselproductie is gebaseerd op ecologische processen, waardoor de biodiversiteit toeneemt en de land- en tuinbouw veerkrachtiger kan opereren.

In 2050 werkt de land- en tuinbouwsector klimaatneutraal. De uitstoot van broeikasgassen moet fors naar beneden en wordt gecompenseerd door extra vastlegging van CO2 in de bodem en in de natuur. De sector maakt geen gebruik meer van fossiele grondstoffen en is leverancier van duurzame energie. In 2050 is Nederland ook in zowel het landelijk als stedelijk gebied klimaatbestendig en water robuust ingericht. Het beheer van grond- en oppervlaktewater levert een belangrijke bijdrage aan de klimaatbestendigheid van de land- en tuinbouw en grondwaterafhankelijke industrie, zonder onomkeerbare schade aan te richten aan natuurgebieden. Land- en tuinbouwsystemen kunnen omgaan met de klimaatveranderingen, het stedelijk waterbeheer is geoptimaliseerd en de omgeving is vergroend doordat er klimaatadaptief wordt gebouwd en ingericht.

In 2030 produceren en consumeren we gezond, veilig en duurzaam voedsel en krijgt de boer een eerlijke prijs. In 2030 is voor de Noordzee de ecologische draagkracht, waterveiligheid, -kwaliteit en zoetwatervoorziening in balans met de vraag naar hernieuwbare energie, voedsel, visserij en andere economische activiteiten. Voor 2050 geldt dit ook voor de rivieren, meren en intergetijdengebieden (estuaria en wadden). Tot slot is en blijft Nederland de best beschermde delta ter wereld, ook in de volgende eeuw. De stijging van de zeespiegel en de sterke schommelingen in de afvoer van rivieren vragen om een nieuwe aanpak.