Gezondheidszorg is voor iedereen belangrijk, maar de houdbaarheid van het stelsel staat in Nederland fors onder druk. Om de problemen de komende decennia het hoofd te kunnen bieden, zal het stelsel duurzamer en adaptiever moeten worden, met meer aandacht voor samenwerking, gedeelde verantwoordelijkheid en openheid en ontwikkeling. Daarnaast heeft het coronavirus en de toegenomen risico’s op andere pandemieën als gevolg van infectieziekten gezorgd voor een nieuwe realiteit. Er zal ook gewerkt moeten worden aan de crisisbestendigheid van de zorg. Hierbij zijn slimme ICT-innovaties onmisbaar.
De missies voor het thema Gezondheid en Zorg blijven onverminderd relevant. Het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) heeft de missies de afgelopen periode geconcretiseerd via diverse akkoorden en programma’s, waaronder:
- Integraal Zorgakkoord (IZA)
- Gezond en Actief Leven Akkoord (GALA)
- Green Deal
- Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen (WOZO)
- Toekomstbestendige Arbeidsmarkt Zorg (TAZ)
Centrale missie
Bij bovenstaande akkoorden en programma’s staan het bevorderen van een gezonde levensverwachting en het terugdringen van gezondheidsachterstanden centraal. De centrale missie luidt: In 2040 leven alle mensen in Nederland tenminste vijf jaar langer in goede gezondheid, en zijn de gezondheidsverschillen tussen de laagste en hoogste sociaaleconomische groepen met 30% afgenomen. Hierbij is er aandacht voor een gezonde leefstijl en leefomgeving, toegankelijkheid van zorg, kwaliteit van leven en meedoen in de samenleving. Hierbij horen vijf onderliggende missies:
- In 2040 is de ziektelast als gevolg van een ongezonde leefstijl en ongezonde leefomgeving met 30% afgenomen;
- In 2030 wordt zorg minimaal 50% meer in de eigen leefomgeving georganiseerd, samen met het netwerk rond mensen;
- In 2030 is het deel van de mensen met een chronische ziekte of levenslange beperking dat naar wens en vermogen kan meedoen in de samenleving met 25% toegenomen;
- In 2030 is de kwaliteit van leven van mensen met dementie met 25% toegenomen;
- In 2035 is de bevolking beter beschermd tegen maatschappelijk ontwrichtende gezondheidsdreigingen.
Specifieke missies en rol ICT
Gezonde leefstijl en leefomgeving
Bij de missies leefstijl en leefomgeving staan gezondheidsbevordering en preventie centraal. Doel is dat in 2040 de ziektelast als gevolg van een ongezonde leefstijl en ongezonde leefomgeving met 30% is afgenomen. Verschillende topsectoren en sleuteltechnologieën zullen nodig zijn bij het realiseren van deze missie. Om leefstijl te beïnvloeden is big data bijvoorbeeld onmisbaar. Ook gebruiken we methoden om de dynamiek van zelforganiserende netwerken beter in kaart te brengen en te begrijpen.
Zorg in de eigen leefomgeving
De tweede specifieke missie is meer zorg in de eigen leefomgeving. Door de toenemende vergrijzing, de krapte op de arbeidsmarkt en de snel stijgende zorgkosten worden nieuwe vormen van dienstverlening ontwikkeld en stapsgewijs verbeterd. Dit gebeurt vaak in co-creatie en technologische innovaties zijn ook hier cruciaal. Technologische innovaties op het gebied van e-health (zoals beeldbellen, telemonitoring, smart devices en robotica) zorgen ervoor dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen en zorg op afstand kunnen krijgen.
Mensen met chronische ziekten
Om meer mensen met chronische ziekten of levenslange beperking naar wens en vermogen mee te laten doen in de samenleving zijn meerdere innovaties nodig: van een andere organisatie van de zorg en een andere kijk op gezondheid tot en met technologische en farmacologische oplossingen. Daarnaast is kennisontwikkeling nodig om precies de juiste en voldoende zorg voor elke individuele patiënt te leveren. Mede dankzij nieuwe methoden in de datawetenschap, komen er steeds meer nieuwe technologieën beschikbaar om personalized medicine verder te ontwikkelen.
Kwaliteit van leven voor mensen met dementie
Een andere specifieke missie is de kwaliteit van leven voor mensen met dementie in 2030 met 25% laten stijgen. Als we niets doen is in 2040 het aantal mensen met dementie verdubbeld van 250.000 nu naar 500.000 dan. De talrijke wetenschappelijke en innovatievraagstukken rondom deze ontwikkeling draaien om preventie, betere zorg en een betere samenleving. Ook hier speelt technologie een essentiële rol. Zo zijn er betere voorspellende modellen voor de mens (bijvoorbeeld organs-on-a-chip), wat de ontwikkeling van een middel tegen de ziekte van Alzheimer mogelijk kan versnellen. Ook kunnen digitale innovaties mensen met dementie en hun mantelzorgers ondersteunen om hun leven naar eigen behoefte in te richten.
Innovatieve samenwerking bij dementie
ABOARD (voluit A Personalized Medicine Approach for Alzheimer’s Disease) is een grootschalig onderzoeksproject dat wordt uitgevoerd door een landelijk, multidisciplinair consortium. Het werkt aan een toekomst met gepersonaliseerde diagnostiek, predictie en preventie van Alzheimer. Een belangrijk onderdeel van het project is ABOARD Cohort, waarbij een landelijke dataverzameling wordt opgezet om meer inzicht te krijgen in het verloop van het hele ziekteproces van de ziekte van Alzheimer. Op die manier hoopt de projectgroep de kwaliteit van leven voor mensen met dementie te verbeteren.
Benieuwd naar meer voorbeelden van innovatieve projecten in de zorg die slim gebruik maken van de mogelijkheden van ICT?
Transformatie kan niet zonder samenwerking
Om deze ambities te realiseren is een grote transformatie van de zorg vereist. Hierbij zal er intensief moeten worden samengewerkt tussen overheid, bedrijfsleven, kennisinstellingen en andere organisaties. Bovendien vraagt het om de inzet van verschillende topsectoren. Zo kan de in Nederland sterkontwikkelde Topsector Life Sciences & Health (LSH) een belangrijke bijdrage leveren, net als Agri & Food, Logistiek en uiteraard ook topsector ICT.
De afgelopen jaren is een krachtig ecosysteem van publieke-private samenwerkingen in ons land opgebouwd. Zo is er een werkgroep Gezondheid & Zorg bij de Nederlandse AI Coalitie. Verder is er het thema Gezondheid bij Commit2Data en is de cursus Nationale AI-Zorg ontwikkeld. Data vormen een belangrijk onderdeel van de oplossing voor de centrale missie. Het is de kunst om op een veilige manier lessen te trekken uit geanonimiseerde en gecodeerde data. Ongeacht de technologie is het bij het delen van data essentieel ‘informed consent’ vast te leggen, waarbij blockchain een mogelijke oplossing is in de sterk gefragmenteerde gezondheidszorg. Blockchain kan de verbinder zijn tussen dataproviders en data-consumenten, omdat de traceerbaarheid, transparantie en het vertrouwen in de data waarborgt. Technologie en methoden zoals AI, de Personal Health Train en FAIR in combinatie met goed ingevulde rollen voor toezicht en gegevensbeheer (ook wel data stewards genoemd) helpen hierbij. Ook het thema data-ethiek moet hoog op de agenda staan. Health Innovation Holland (kortweg Hii~Holland) en sleuteltechnologieën kunnen hierin een rol spelen.
Actuele informatie
Hier leest u nieuws over de laatste trends en ontwikkelingen over de missies, de activiteiten, de innovatieagenda en sleuteltechnologieën die relevant zijn voor gezondheid en zorg. Daarnaast ziet u waar en wanneer er belangrijke bijeenkomsten zijn in dit vakgebied en bieden we u achtergrondverhalen, verslagen, analyses en interviews. Zo blijft u altijd up-to-date.
Agenda
Er zijn op dit moment geen evenementen of bijeenkomsten gepland voor dit onderwerp.
Bekijk de agendaBig Data onderzoek
Nederland staat voor grote uitdagingen waar wij allemaal iets van zullen merken. De stevige opgaven waar de zorgsector voor staan zijn bijna dagelijks in de actualiteit.
Onderzoek naar Big Data draagt bij aan het verkrijgen van inzichten en het personaliseren van het zorgaanbod voor patiënten. Zoals het voorbeeld in de video laat zien.
Meer informatie
Meerjarige Missiegedreven Innovatieprogramma's (MMIP's)
- In 2030 is de ziektelast als gevolg van een ongezonde leefstijl en ongezonde leefomgeving met 30% afgenomen.
- In 2030 wordt 50% meer zorg in de eigen leefomgeving (in plaats van in zorginstellingen) georganiseerd samen met het netwerk rond mensen.
- In 2030 is het percentage chronisch zieken dat niet naar vermogen mee kan doen in de maatschappij met 25% afgenomen.
- In 2030 is de ziektelast als gevolg van dementie met 50% afgenomen.
Doelstellingen ICT-innovatie
- Sector omvattende datadeel infrastructuur. Vastleggen van informed consent. Uitlegbaarheid en veiligheid van algoritmen.
- Gepersonaliseerde adviezen en inzichten. Ondersteuning door sociale netwerken.
- Dialoogsystemen voor patiënt en hulpverleners.
- Personalized medicine en monitoring.
- Detectie van gedragsverandering. Dialoogsystemen voor ondersteuning bij dagelijkse routine.
Benodigde ICT-technologieën
- Gestandaardiseerde data-uitwisseling. Blockchain, transparantie, privacy, security, tamper-proof architectuur en algoritmen.
- Sensor technologie, big data, artificiële intelligentie
- Big data analyses, artificiële intelligentie.
- Big data gedreven services.
- Sensor technologie, big data, artificiële intelligentie.