De afspraken in Parijs en de Nederlandse vertaling daarvan in het Klimaatakkoord stellen ons land voor een enorme verduurzamingsopgave. Zo moeten we voor 2030 de nationale broeikasgasuitstoot met 49% terugdringen. Daarnaast is er een emissiereductie van 95% afgesproken in 2050 ten opzichte van 1990. Op energiegebied moeten we de transitie maken naar een duurzaam elektriciteitssysteem. Daarnaast moeten we van het gas af en steeds meer naar het zelf opwekken van energie. De industrie moet zowel concurrerend zijn als klimaatneutraal, we zetten in op duurzame mobiliteit, willen naar een volledig circulaire economie en naar een klimaatneutrale landbouw. Kortom: iedereen krijgt hiermee te maken, ongeacht in welke sector u actief bent.
De energietransitie naar een duurzame samenleving vraagt om een enorme inspanning en stelt hoge eisen aan het innovatievermogen van onze economie en samenleving. Digitalisering speelt hierin een fundamentele rol. Door digitale innovaties ontstaan nieuwe mogelijkheden en verandert de manier waarop we leven en werken. De energietransitie brengt naast duurzame bronnen en een veranderend energienetwerk ook een veranderende maatschappij met zich mee. Een maatschappij waarin digitalisering er mede voor zorgt dat we op een hele nieuwe manier met energie omgaan.
Rol van ICT
Zoals gezegd speelt ICT een essentiële rol bij het aangaan van de uitdagingen op het gebied van energietransitie en duurzaamheid. Bij het innovatieprogramma ‘Hernieuwbare elektriciteit op zee’ ligt de nadruk voor de korte termijn (resultaten binnen 5 jaar) vooral op het beschikbaar krijgen van slimme innovaties voor versnelling, acceptatie en veiligheid. Voor de middellange termijn (resultaten beschikbaar in de periode tot 2030) zijn ook grotere, meer radicale innovaties nodig voor verdere kostenreductie en de inpasbaarheid in het energiesysteem en de omgeving. Hierbij kan worden gedacht aan het verhogen van de capaciteitsfactoren van windparken, nieuwe fundatietechnologie en digitalisering en robotisering van installatie en onderhoud. Voor de langere termijn (technologie beschikbaar na 2030) worden mogelijke doorbraken onderzocht zoals off-grid windparken, airborne wind, offshore zonne-energie en ocean-energy.
Actuele informatie
Hier leest u nieuws over de laatste trends en ontwikkelingen over de missies, de activiteiten, de innovatieagenda en sleuteltechnologieën die relevant zijn voor de thema’s energietransitie en duurzaamheid. Daarnaast ziet u waar en wanneer er belangrijke bijeenkomsten zijn in dit vakgebied en bieden we u achtergrondverhalen, verslagen, analyses en interviews. Zo blijft u altijd up-to-date.
Agenda
Er zijn op dit moment geen evenementen of bijeenkomsten gepland voor dit onderwerp.
Bekijk de agendaVoor ieder programma zijn belangrijke innovaties te realiseren met behulp van ICT. Bijvoorbeeld bij het modelleren, voorspellen en optimaliseren van de energie- en voedselproductie, het transport daarvan en het verdelen van de kostenopbrengsten. Ook remote controle en robotica zijn van grote toegevoegde waarde bij de energieproductie. ICT speelt daarnaast een grote rol bij de efficiënte verdeling van lokaal opgewekte energie. Maar u kunt bijvoorbeeld ook denken aan slim laden, het opzetten van een geautomatiseerd, veilig en connected elektrisch mobiliteitssysteem of digital twin-simulatiemodellen.
Sleuteltechnologieën die een belangrijke rol spelen bij de energietransitie en duurzaamheid zijn big data, artificial intelligence, blockchain en cybersecurity. Benieuwd naar de digitaliseringsagenda voor de topsector Energie? Hier leest u er alles over. Er zijn ook al een aantal voorbeelden van samenwerkingsvormen op dit vlak, zoals de werkgroep Energie en duurzaamheid van de Nederlandse AI Coalitie (NLAIC), op het gebied van big data is er het thema Energie (van Commit2Data) en er is een intensieve samenwerking tussen Energy Web Foundation en de Dutch Blockchain Coalition.
Semi autonome energiesystemen
Ons energiesysteem is van oudsher centraal opgezet en vrij regelbaar,. Met de toename van het aantal duurzame bronnen, wordt ons energiesysteem ook steeds complexer, Dat vraagt ook meer van onze infrastructuur en de ruimte die daarvoor nodig is. De grote vraag is dus: hoe zorgen we ervoor dat ons nieuwe duurzame energiesysteem betrouwbaar, betaalbaar en veilig kan blijven functioneren? Met een breed maatschappelijk draagvlak?
Het Kabinet zet in op topsectoren en missiegedreven innovatiebeleid. Dit stelt maatschappelijke missies centraal en koppelt deze aan het versterken van de Nederlandse concurrentiepositie en duurzame economische groei. De maatschappelijke missies voor Energietransitie en Duurzaamheid vragen om oplossingen waarbij innovaties worden verbonden met benodigde veranderingen in regels en gedrag. De Topsector Energie zoekt daarin een nauwe samenwerking met andere topsectoren. Samen zetten we in om maatschappelijke vragen om te zetten in economische kansen.
Zes missies
Energietransitie en Duurzaamheid kent drie subthema’s: klimaat en energie, circulaire economie en toekomstbestendige mobiliteitssystemen. Deze zijn vertaald naar zes missies:
- Een volledig CO2-vrij elektriciteitssysteem
- Een CO2-vrije gebouwde omgeving
- Grondstoffen, producten en processen in de industrie netto klimaatneutraal
- Circulaire economie
- Emissieloze en toekomstbestendige mobiliteit voor mensen en goederen
- Het systeem van landbouw en natuur netto klimaatneutraal
Om de oplossingen voor deze missie op elkaar aan te sluiten, is er specifieke aandacht voor systeemintegratie. Binnen al deze missies zijn in totaal dertien zogeheten Meerjarige Missiegedreven Innovatieprogramma’s (kortweg MMIP’s) uitgewerkt. Deze programma’s schetsten wat de verwachte bijdragen zijn aan de missies en welke kennis- en innovatieopgaven op korte termijn moeten worden opgepakt voor onderzoek, ontwikkeling, demonstratie en implementatie.
Meer informatie
Meerjarige Missiegedreven Innovatieprogramma's (MMIP's)
- Hernieuwbare elektriciteit op zee.
- Het energiesysteem binnen de gebouwde omgeving in evenwicht.
- Innovatieve aandrijving en gebruik van duurzame energiedragers voor mobiliteit.
- Doelmatige vervoersbewegingen voor mensen en goederen.
- Een robuust en maatschappelijk gedragen energiesysteem.
Doelstellingen ICT-innovatie
- Modelleren, voorspellen en optimaliseren van de energie en voedselproductie, als ook het transport daarvan en de kostenopbrengsten verdeling.
- Monitoring, voorspelling van energie productie, remote controle en robotica.
- Efficiënte verdeling van lokaal opgewekte energie.
- Slim laden, efficiënte oplaaginfrastructuur, energiemarkten.
- Automated, connected, electric, shared, safe, secure mobiliteitssysteem. Efficiënter transport.
- Digital twin simulatiemodellen voor systeem, menselijk gedrag en markten
Benodigde ICT-technologieën
- Systeemarchitectuur, big data en artificiële intelligentie binnen real-time regelsystemen en simulaties.
- Systeemintegratie, hybride artificiële intelligentie, mens in-de-lus.
- Blockchain, gestandaardiseerde data uitwisseling.
- Systeemintegratie, artificiële intelligentie, blockchain.
- Systeemintegratie en cybersecurity. Big data, artificiële intelligentie, blockchain.
- Big data gedreven simulaties.
Relevante verwijzingen
- Visie: programma Digitalisering
- Boegbeeld: Peter Molengraaf
- Directeur programma digitalisering: Harold Veldkamp
- voorbeelden samenwerking: